Rozwój technologii i innowacje organizacyjne będą wpływać na nasze życie, a przy okazji kształtować nowe modele biznesu, rynki i nowe produkty, w tym usługi, na tych rynkach. Jak w bliższej i dalszej przyszłości widzi rozwój naszej cywilizacji fizyk Michio Kaku słynący z zamiłowania do tworzenia futurystycznych wizji. Poniżej druga część jego przewidywań wspartych przynajmniej częściowo obserwacjami i naukowymi przesłankami. 6/2017(6)
W drugiej części krótkiej prezentacji prognoz rozwoju technologii i społeczeństwa sformułowanych przez Michio Kaku przybliżam możliwe scenariusze rozwoju nanotechnologii, energetyki, podróży kosmicznych, ekonomii i biznesu.
Nanotechnologia |
do 2030 |
| Nanomaszyny w ciałach – zaprogramowane na niszczenie komórek rakowych
Nanorurki i komputery oparte na węglu – czyli jeszcze doskonalsze komputery Tranzystory atomowe (między innymi wykorzystujące grafen) Komputery: kwantowe, optyczne, z kwantowych kropek, DNA |
lata 2030-2070 |
| Zmiana kształtu przedmiotów dzięki ich tworzeniu z submilimetrowych catomów, czyli małych podobnych elementów o właściwościach umożliwiających ich łączenie na wiele sposobów, na przykład dzięki ich odpowiedniemu zaprogramowaniu (zakup catomów na wagę oraz aplikacji niezbędnych do tego, aby zbiór catomów przybrał oczekiwany trwały kształt). |
lata 2070-2100 |
| Produkcja replikatorów – maszyn, które z surowca wyjściowego, rozkładanego na cząstki, będą wykonywać za pomocą zawartych w niej nanobotów zupełnie inny przedmiot
Nanoboty, czyli molekularne roboty, będą miały zdolność reprodukcji Konsekwencje społeczne – będzie można wyprodukować w domu prawie wszystko za darmo; znikną pojęcia statusu i władzy politycznej; możliwość spełniania wszelkich pragnień; wyeliminowanie głodu (z kamienia będzie można zrobić chleb przez naciśnięcie guzika w replikatorze, do którego zostanie wcześniej wgrana właściwa aplikacja); bezrobotni będą żyli w dostatku; częstsze podejmowanie ryzyka tworzenia nowych rzeczy w wyniku uwolnienia się od obaw przed zubożeniem |
Energia |
do 2030 |
| Rozwój gospodarki słoneczno-wodorowej,
Wzrost znaczenia energii wiatrowej Dalszy przyrost liczby rakiet atomowych |
lata 2030-2070 |
| Postępowanie globalnego ocieplenia; podwyższenie poziomu mórz i oceanów; przenoszenie chorób tropikalnych na północ; coraz większa ilość owadów
Rosnące ryzyko migracji związanej z podnoszeniem poziomu mórz: między innymi około 160 milionów mieszkańców Bangladeszu i 17 milionów mieszkańców Wietnamu; możliwa eliminacja uchodźców przez państwa ościenne za pomocą broni atomowej Możliwość uwolnienia milionów ton metanu z gnijącej rozmrożonej roślinności tundry, która zawiera więcej dwutlenku węgla i metanu niż atmosfera Synteza jądrowa (fuzja jądrowa/synteza termojądrowa), polegająca na łączeniu się jąder wodoru pod wpływem bardzo wysokiej temperatury, czemu towarzyszy wydzielanie się dużej ilości energii, co można będzie osiągnąć w szczególności za pomocą lasera lub w polu magnetycznym |
lata 2070-2100 |
| Wysokotemperaturowe nadprzewodniki ceramiczne – unoszenie pojazdów za pomocą pola magnetycznego, minimalizowanie oporów w nadprzewodnikach w temperaturze pokojowej, zminimalizowanie tarcia i zużycia paliwa
Produkowanie energii w przestrzeni kosmicznej – absorbowanie energii słonecznej przez satelity i przesyłanie jej w postaci mikrofal na Ziemię; rozwiązanie możliwe pod warunkiem obniżenia kosztów podróży kosmicznych, co wiąże się z koniecznością stworzenia nowej generacji rakiet |
Podróże kosmiczne |
do 2030 |
| Odkrywanie kolejnych planet, w szczególności podobnych do Ziemi, takich, na których może występować woda
Opracowanie encyklopedii planet i księżyców planet gazowych, obejmującej charakterystykę kilku tysięcy ciał, w tym kilkuset podobnych do Ziemi Bezzałogowa misja na Europę (księżyc Jowisza) w poszukiwaniu form życia w jej oceanach Zbadanie, co się działo przed Wielkim Wybuchem, za pomocą umieszczonego w przestrzeni kosmicznej detektora fal grawitacyjnych (LISA – Laser Interferometer Space Antenna) Kontynuacja i rozwój prac nad prywatnymi statkami kosmicznymi i komercyjnymi lotami w kosmos Lądowanie na asteroidzie i opracowanie możliwości zmiany toru jej lotu Lądowanie na księżycach Marsa |
lata 2030-2070 |
| Misja na Marsa
Rozwój turystyki kosmicznej Możliwość powstania silników napędzanych laserem, co wyeliminuje konieczność obciążania rakiety dużą ilością paliwa Rozwój tworzenia gazowych dział do wystrzeliwania rakiet bezzałogowych z twardymi ładunkami |
lata 2070-2100 |
| Terraformowanie Marsa – przekształcanie Marsa w celu stworzenia atmosfery i innych warunków zbliżonych do ziemskich, a niezbędnych do życia
Kosmiczna winda z prowadnicą, zbudowaną z nanorurkowych włókien węglowych oraz ze stacją na wysokości około 35 tysięcy kilometrów Prace nad stworzeniem statków gwiezdnych, których celem będzie szybkie docieranie do innych gwiazd – prace nad żaglami słonecznymi, rakietami jądrowymi, strumieniowymi silnikami termojądrowymi, nanaostatkami (rój nanaostatków tworzących sieć powiązań obdarzonych sztuczną inteligencją, inteligentny pył), rakietami napędzanymi antymaterią |
Ekonomia, biznes, przyszłość bogactwa |
lata 2030-2070 |
| Przetrwanie zawodów i stanowisk pracy, na których nie można wykorzystać robotów ze względu na konieczność rozpoznawania wzorców i zachowania zdrowego rozsądku; przykłady stanowisk/zawodów/profesji, które przetrwają: pracownicy branży odpadów, policjanci, robotnicy budowlani, hydraulicy, ogrodnicy, plastycy, aktorzy, komicy, programiści, przywódcy, analitycy, twórcy, powieściopisarze, dramatopisarze, scenarzyści, prawnicy
Zanik zawodów, w których wykorzystuje się prace powtarzalne, np. montażowe; zawody bez przyszłości to: robotnicy zatrudnieni przy produkcji seryjnej i wielkoseryjnej, księgowi, ajenci niższego szczebla, maklerzy, kasjerzy, pracownicy biur i administracji średniego szczebla Spłaszczenie struktur organizacyjnych w przedsiębiorstwach i instytucjach |
lata 2070-2100 |
| Natychmiastowa informacja o produktach na rynku i najkorzystniejszych cenach
Konieczność przyspieszenia reakcji producenta/dostawcy na zmiany decyzji klientów Masowa kastomizacja – bieżące połączenie klienta za pomocą sieci z fabrykami, informacja Funkcja zastąpi formę: usługa sieciowa stanie się usługą komunalną (analogia do korzystania z wody lub energii), zupełne zastąpienie osobistych komputerów chmurą, wykorzystanie inteligentnych sprzętów domowych, które będą pełnić funkcje oczekiwane w określonych przedziałach czasu Natychmiastowe przekazywanie z rynku informacji o skorzystaniu z produktu przez konkretnego klienta Nasilanie się kontrowersji związanych z prywatnością Od kapitalizmu towarowego do kapitalizmu intelektualnego – wiedza i umiejętności jako jedyne źródło przewagi konkurencyjnej; walutą przyszłości będzie rozum; utrzymanie przyspieszenia przemian Rekonstrukcja systemu edukacyjnego Nowa fala innowacyjnych przedsiębiorstw, kreujących nowe gałęzie przemysłu i nowe bogactwa Rozwój państw kładących nacisk na edukację, spójność społeczną i rozwój gospodarczy Spadek znaczenia aktywów ilościowych: ziemi, kapitału i bogactw naturalnych i wzrost wagi aktywów jakościowych: sprawnej organizacji, motywacji i samodyscypliny Rozwój inżynierii społecznej |
Zaprezentowane kierunki zmian czasami wykluczają się. Z jednej strony pandemie i kataklizmy a z drugiej wyeliminowanie głodu? Generalnie możemy zarówno powysadzać się w powietrze lub żyć w coraz większym szczęściu. Jak będzie? Zależy od nas.
Nie wiadomo też, czy wszystkie rozwiązania wdrożone zostaną tak szybko jak to przewiduje Kaku.
Już dziś na przykład wiadomo, że start misji Laser Interferometer Space Antenna (LISA) planowany jest najwcześniej na rok 2034 a nie jak sądził Kaku do 2030. Od dzieciństwa słyszę, że już za kilka lat pierwszy człowiek stanie na Marsie. A tu nic. Nawet w jedną stronę nie doleciał. Często jesteśmy zbyt dużymi optymistami. Wydaje nam się, że przełomowe zmiany są w zasięgu naszej ręki. Potem okazuje się, że po drodze spotyka nas mnóstwo przeszkód. Ale bez tego optymizmu nadal siedzielibyśmy w lesie i beznamiętnie wydłubywali korzonki z ziemi. Gdyby nie marzenia starożytnych o lataniu, dziś nie byłoby samolotów. Najtrudniejsze jest chyba dla nas zaakceptowanie, że większości osiągnięć nie doczekamy. To zniechęca do aktywności i wysiłku. Powinniśmy uczyć się szerszego, długookresowego myślenia, postrzegając nasze życie w wymiarze wielopokoleniowym a nie tylko w aspekcie żądzy zaspokojenia potrzeby rozbudzonej przez reklamę batonika czy tańszego telewizora.
Źródła:
Kaku M. (2011), Fizyka przyszłości. Nauka do 2100 roku, Prószyński i S-ka, Warszawa.