Czyli dlaczego uwijając się coraz szybciej często i tak zostajemy w tyle? Omówienie na przykładzie innowacyjności Polski. 3/2018(9)

Wspomnienie z fizyki?

Na lekcjach fizyki w szkole chyba każdy przerabiał zadania dotyczące prędkości. Wtedy nie mogłem zrozumieć jak może przemieszczać się punkt. Jeszcze większym szokiem było dla mnie, kiedy uświadomiłem sobie, że prędkość jest względna i zależy od układu odniesienia, względem którego punkt się przemieszcza. Łatwiej było mi to zrozumieć na przykładzie pociągów i samochodów. W sytuacji, kiedy chcę dojechać na imprezę rodzinną wiem, że im szybciej będę jechał, tym szybciej dotrę. Ale gdyby ta impreza rodzinna została zorganizowana w dużym szybkim autokarze, który przemieszczałby się zawsze 10 kilometrów szybciej niż mój samochód, nigdy bym na nią nie dotarł. Nie wiem jak szybko bym jechał, to i tak bym nie dotarł.

Czy w życiu nie jest podobnie? Czy czasami masz wrażenie, że robisz wszystko co się da, padasz na twarz, a i tak inni robią swoje szybciej od ciebie, a czasami coraz szybciej? No po prostu niesprawiedliwość… Szybkość naszego działania zależy nie tylko od tego jak się uwijamy, ale też od tego jak to robimy na tle innych. Odniesienie naszego działania do działań innych powoduje, że jego szybkość staje się względna.

Wzrost innowacyjność Polski jako przykład względnej szybkości działania

Przejawy względnej szybkości działań możemy obserwować w swoim prywatnym życiu, w funkcjonowaniu firm i całych społeczeństw. Zobaczmy to zjawisko analizując sumaryczny wskaźnik innowacyjności państw Unii Europejskiej. Metoda obliczenia i wyniki badań dostępne są na stronie:

http://ec.europa.eu/growth/industry/innovation/facts-figures/scoreboards_pl (2018-01-20)

a pogłębiony raport dla roku 2017 na stronie:

https://www.rvo.nl/sites/default/files/2017/06/European_Innovation_Scoreboard_2017.pdf (2018-01-20).

W Polsce w ostatnich latach wydano wiele miliardów euro na zwiększenie innowacyjności gospodarki, na podniesienie innowacyjności przedsiębiorstw, na zwiększenie kreatywności myślenia pracowników, które ma służyć rozwojowi innowacyjności. Ze wskaźników z lat 2005, 2010, 2016 wynika, że polska gospodarka pod względem innowacyjności niezmiennie plasuje się na końcu rankingu krajów Unii Europejskiej, mimo, że w ciągu 12 ostatnich lat analizowany wskaźnik innowacyjności dla Polski nieznacznie rósł.

W 2016 roku Polska utrzymała się na czwartym miejscu, licząc od końca. Niżej znajdują się Bułgaria, Rumunia i Chorwacja, czyli kraje, które dołączyły do UE już po wejściu do niej Polski. Z jednej strony ewidentnie widać, że Polska korzystnie się zmienia, z drugiej – nadal jest niemal na końcu rankingu.

 

Rysunek 1. Sumaryczny wskaźnik innowacyjności w krajach UE. Lata 2015, 2010, 2016.
Źródło: European Innovation Scoreboard 2017, s. 6 (https://www.rvo.nl/sites/default/files/2017/06/European_Innovation_Scoreboard_2017.pdf , 2018-01-20)

 

Przyczyną obserwowanej niekorzystnej sytuacji nie jest brak innowacji, ale zbyt małe tempo ich wdrażania. Po prostu inne kraje stają się innowacyjne jeszcze szybciej niż Polska. Czyli… rodzina ma autokar, który jedzie szybciej niż nasz samochód.

Unia Europejska też nie ma łatwo. W 2000 roku UE przyjęła historyczny już dokument pn. Strategia lizbońska (2002, s. 7), w którym założono, że do 2010 roku UE stworzy najbardziej konkurencyjną gospodarkę na świecie. W dokumencie założono między innymi zlikwidowanie luki między gospodarką europejską a gospodarkami USA i Japonii. Już w 2005 roku okazało się, że cele postawione w tym dokumencie są nierealne do osiągnięcia, co stało się powodem jej korekty w marcu tegoż roku.

Jeśli chodzi o innowacyjność UE, to jest ona zbliżona do USA, jednak nadal daleko jej do Japonii, ale także kilku innych krajów: Australii, Kanady i Korei Południowej. Oczywiście, gospodarki tych pojedynczych państw są dużo mniejsze niż europejska. Bardzo mocno gonią Chiny, których wskaźnik tylko przez ostatnie 7 lat zwiększył się od wartości 66 do 80 wobec wartości 101,8 w dla UE (w tym samym czasie wskaźnik w Polsce wzrósł o niecałe 2 punkty).

Rysunek 2. Porównanie sumarycznego wskaźnika innowacyjności UE ze wskaźnikami kilku innych krajów nienależących do UE (rok 2016). Źródło: European Innovation Scoreboard 2017, s. 27. (https://www.rvo.nl/sites/default/files/2017/06/European_Innovation_Scoreboard_2017.pdf , 2018-01-20)

Co robić, żeby działać szybciej?

Trzeba analizować czynniki, które mają wpływ na szybkość działania i zarządzać nimi.

Nawiązując dalej do przykładu poziomu innowacyjności UE, w 2013 roku na zlecenie Komisji Europejskiej opracowano raport określający możliwości akceleracji zmian w Europie (State of Innovation…, 2013). W raporcie wskazano na konieczność następujących działań:

• inwestowanie w przyszłość,
• reformowanie w celu zwiększenia skuteczności i efektywności,
• wprowadzanie zmian zwiększających innowacyjność w Europie,
• wzmacnianie podstaw wiedzy,
• uzyskiwanie dobrych pomysłów na potrzeby rynku,
• rozwijanie Europejskiego Partnerstwa dla Innowacji (The European Innovation Partnership – EIP) na rzecz przyspieszenia rozwoju i wdrażania innowacji w zakresie wyzwań społecznych,
• maksymalne zwiększenie spójności społecznej i terytorialnej,
• zwiększenie doskonałości bazy naukowej w Europie i pobudzanie rozwoju innowacyjnych przedsiębiorstw.

Jak analizować czynniki i zarządzać szybkością działań osobistych, w przedsiębiorstwie, kraju, cywilizacji? To już temat na odrębne wpisy.

 

PS Przedstawiony w artykule przykład jest właściwy przy założeniu, że metoda obliczania sumarycznego wskaźnika innowacyjności została opracowana prawidłowo.

 

Źródła:

European Innovation Scoreboard (2017),  (https://www.rvo.nl/sites/default/files/2017/06/European_Innovation_Scoreboard_2017.pdf (dostęp: 2018.01.20)

Strategia lizbońska – droga do sukcesu zjednoczonej Europy (2002), Urząd Komitetu Integracji Europejskiej, Warszawa.

State of Innovation Union 2012. Accelerating change (2013), European Commission, Directorate-General for Research and Innovation, Innovation Union, https://ec.europa.eu/research/innovation-union/pdf/state-of-the-union/2012/state_of_the_innovation_union_report_2012.pdf (dostęp: 2018.01.20).