Technika i technologie rozwijają się w niespotykanym tempie. Większość z nas nie nadąża za tym co się dzieje. Albo nie wysiądziemy z tego pędzącego technologicznego pociągu, z przyjemnością siedząc w jego wnętrzu, albo garstka technologicznych magików będzie dostarczać nam rozwiązania, w które będziemy wierzyć, kompletnie ich nie rozumiejąc. 17/2018(23)

English version of the article: Akcelerator Wiedzy Technicznej

Niektóre przesłanki przyspieszenia rozwoju wiedzy technicznej w społeczeństwie

 

Jednym z ważnych powodów akceleracji rozwoju wiedzy jest odczuwalne przyspieszenie rozwoju techniki, która będzie rozwijać się jeszcze szybciej. Zbyt wolny rozwój wiedzy technicznej w stosunku do rozwoju techniki może doprowadzić do zahamowania rozwoju gospodarki i cywilizacji.

W krajach biednych i rozwijających się jest jeszcze jeden ważny powód przyspieszonego rozwoju wiedzy technicznej – nadążanie za bogatymi państwami, gonienie ich, wyrównywanie szans obywateli.

Jeszcze inny powód przyspieszania rozwoju wiedzy technicznej to wyrównywanie szans osób starszych względem młodych, którzy wyrastają na nowych technologiach. Ci młodzi stają się z czasem starsi i przestają nadążać za jeszcze młodszymi.

Dalszy rozwój technologii może powodować wyeliminowanie dużej części społeczeństw z procesów pracy. Ludzi trzeba uczyć użytkowania rozwiązań technologicznych nie tylko w pracy, ale też w życiu codziennym. To, że nie będą pracować, nie oznacza, że nie będą korzystać z technologii. W aplikacjach będą musieli sami się rozliczać, sami zamawiać wizytę lekarską, sami projektować wystrój kuchni, żeby zamówić odpowiednie meble, sami wypełniać elektroniczne druki ubezpieczeniowe. Zwolnienie z pracy i życie na koszt Państwa stanie się iluzoryczne, bo w domu bezrobotny będzie miał więcej pracy niż dzisiaj w pracy. Przy tym będzie musiał wykazać się bardziej zróżnicowanymi kompetencjami. Produkty będą stawały się coraz tańsze, bo coraz więcej czynności związanych z ich wytworzeniem będzie przechodzić na stronę kupującego. Klient w coraz większym stopniu będzie płacił za możliwości tkwiące w produkcie, które sam będzie musiał z niego wydobyć.

Póki co, rośnie klasa biednych pracujących. W niektórych Państwach ludzie pracując coraz więcej, coraz mniej zarabiając. Użycie przez nich technologii może przyspieszyć ich działania, a pracę uczynić bardziej produktywną i efektywną.

Przy tym wszystkim zdobycie pogłębionej wiedzy technicznej jest trudne, bo oparte na matematyce i fizyce. Dlatego cały czas za mało osób kształci się w tym kierunku.

 

Program akceleracji wiedzy technicznej w Wielkopolsce na Politechnice Poznańskiej

 

Wymienione przesłanki stały się powodem opracowania i realizacji Programu akceleracji wiedzy technicznej na Politechnice Poznańskiej, na której pracuję. Program jest otwarty i możliwy do implementacji.

W 2006 roku wraz dr. inż. Markiem Golińskim, a później z większym zespołem – najpierw pracowników naukowych, a następnie osób z innych instytucji, w szczególności z Samorządu Województwa Wielkopolskiego, zainicjowaliśmy przedsięwzięcie pod nazwą Akcelerator Wiedzy Technicznej®. Inicjatywę wspomagają od początku profesorowie Tomasz Łodygowski i Adam Hamrol, Rektorzy Uczelni. Próbujemy odpowiedzieć na pytanie, jak szybciej rozwijać wiedzę techniczną w społeczeństwie w różnych grupach społecznych i w różnych podmiotach, w tym w przedsiębiorstwach.

Praktyczną przyczyną podjęcia działań był niezmiennie sygnalizowany przez przedsiębiorców niedobór kadry technicznej i zawodowej zarówno z wykształceniem zawodowym średnim, jak i wyższym.

Pierwszy raz z takim niedoborem spotkałem się pracując w latach 1998-2004 w fabryce silników okrętowych. Cały czas brakowało spawaczy, programistów, technologów, montażystów. Ludzie pracowali w nadgodzinach na taką skalę, że potem nie mogli odebrać dni wolnych. Przepracowanie wpływało na wzrost brakowości i absencji. Nic się nie zmieniło. Może trochę zmieniają się wymagania dotyczące konkretnych kompetencji, bo technologie są coraz bardziej zaawansowane.

Druga przyczyna podjęcia pracy nad omawianym programem wynikała bezpośrednio z zauważanych przemian w Unii Europejskiej oraz z dyskusji na temat możliwości przyspieszenia rozwoju gospodarczego w ramach Wspólnoty względem innych przodujących gospodarek, w szczególności japońskiej i amerykańskiej, a w tej chwili już także koreańskiej i chińskiej.

Rys.1 Logo marki Akcelerator Wiedzy Technicznej® (AWT®) – marka jest własnością Politechniki Poznańskiej

 

Model działania na rzecz realizacji Programu i realizowane projekty

 

Od 2010 roku działamy w oparciu o wypracowany model, którego schemat przedstawiam poniżej.

 

Rys 2. Model działań na rzecz akceleracji wiedzy technicznej i matematyczno-przyrodniczej opracowany w latach 2006-2014 w ramach inicjatywy Akcelerator Wiedzy Technicznej®. Opracowanie własne

 

Model implementujemy do zmieniających się potrzeb, warunków i źródeł finansowania rozwiązań. Finansowanie działań jest tym bardziej potrzebne, im dalszy etap prac. Na schemacie uwzględniłem rolę prac badawczych. Mają one duże znaczenie, gdyż umożliwiają weryfikację celowości działań podejmowanych w ramach AWT®, zwłaszcza przed podjęciem decyzji o przejściu do etapu opracowania prototypów narzędzi lub metod.

Inicjatywy podjęte w ramach Akceleratora Wiedzy Technicznej® są opisane szczegółowo na stronie www.awt.org.pl.

Bardzo ważne przy realizacji różnych działań są zawierane partnerstwa. Dotychczas kluczową rolę odgrywa samorząd regionu, który od 2008 r. w oparciu o dwie podjęte uchwały wspiera inicjatywę (Uchwała nr 1350/08, Uchwała nr 1979/08).

O bieżących wydarzeniach informujemy na Facebooku: https://www.facebook.com/AWTPUT/ .

Dotychczasowe najważniejsze przedsięwzięcia projektowe to:

• system wspomagający komunikację między przedsiębiorstwami a młodzieżą kształcącą się zawodowo – system.zawodowcy.org (Wielkopolski system… 2011, Szafrański, 2013, Szafrański, Goliński, 2015a, 2015b, Szafrański 2017a, Szafrański, Bogurska-Matys, Goliński 2017, Szafrański, Goliński, Graczyk-Kucharska, Spychała, 2017, Spychała, Szafrański, Graczyk-Kucharska, Goliński, 2017, Graczyk-Kucharska, Szafrański, Goliński, Spychała, Borsekova, 2017),
• model uzupełniania kompetencji zawodowych przez uczniów średnich szkół technicznych w procesie kształcenia pozaformalnego – zawodowcy.org (Szafrański, Grupka, Goliński, 2008, Szafrański, Goliński, Jarmuszkiewicz, 2009, Szafrański, Goliński, 2009, Szafrański, 2014, 2015a),
• działanie na rzecz rozwoju Regionalnej Sieci Edukacyjno-Gospodarczej (Szafrański, 2015b, 2017b).
• zintegrowany system wspomagania dostępu do informacji w przestrzeni miejskiej (Integrated support system…, 2012, Szafrański, Goliński, Graczyk, Prussak, Skawiński, 2012),
• metoda badania skuteczności promocji nauki (Model badania…, 2012, Nauka i postęp…, 2013),

Wiedza techniczna dzisiaj jednak nie wystarczy. Niezbędna jest równowaga między nią a kompetencjami miękkimi. Powinniśmy dbać o to, żeby inżynier był humanistą, a filozof mógł się odnaleźć w stechnicyzowanym świecie. Dlatego między innymi wspólnie z partnerami z kilku krajów podjęliśmy współpracę nad opracowaniem metody akceleracji rozwoju kompetencji przekrojowych studentów
– www.atcerasmus.eu (The acceleration…, 2017). Chodzi o takie kompetencje jak przedsiębiorczość, kreatywność, praca zespołowa, komunikatywność.

Z dotychczasowych doświadczeń uzyskanych w czasie rozwoju inicjatywy AWT® wynika, że łatwiej jest osiągać konkretne rezultaty, jeśli podejmuje się współpracę międzyinstytucjonalną. Im więcej jest jednak podmiotów lub im większa skala przedsięwzięcia, tym trudniejsza realizacja działań. Z drugiej strony, możliwe większe korzyści społeczne.

 

Źródła:

Graczyk-Kucharska M., Szafrański M., Goliński M., Spychała M., Borsekova K. (2017), Model of competency management in the network of production enterprises in Industry 4.0 – assumptions, In: Advances in Manufacturng ed. A. Hamrol, O. Ciszak, P. Legutko, M. Jurczyk, Springer 2018, str. 195-204.

Integrated support system for access to information in urban space with use of GPS and GIS systems (2012), M. Goliński, M. Szafrański (eds), Publishing House of Poznan University of Technology, Poznań.

Model badania skuteczności promocji nauki (2012), M. Goliński, M. Szafrański (red.), Wydawnictwo MJ Media sp. z o.o., Poznań.

Nauka i postęp. Zarządzanie wiedzą dla innowacji (2013), M. Goliński, M. Szafrański, Wydawnictwo MJ Media sp. z o.o., Poznań.

Spychała M., Szafrański M., Graczyk-Kucharska M., Goliński M. (2017), The Method of Designing Reference Models of Workstations, in: Proceedings of the 18th European Conference on Knowledge Management ECKM 2017, Edited by F. Marimon, M. Mas-Machuca, J. Berbegal-Mirabent, R. Bastida, Academic Conferences and Publishing International Limited, Barcelona, pp. 930-939.

Szafrański M. (2013), Propozycja wsparcia działań prewencyjnych w przedsiębiorstwach przez wykorzystanie narzędzia Wielkopolskiego systemu doradztwa edukacyjno-zawodowego, w: Pracownik w systemach zarządzania, T. Borys, P. Rogala (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław, s. 55-67.

Szafrański M. (2014), Laboratoria praktyk jako narzędzie wspomagające akcelerację dyfuzji wiedzy technicznej w przedsiębiorstwach, w: Pomiędzy zarządzaniem procesami edukacyjnymi a rynkiem pracy, I. Werner, E. Więcek-Janka, Przedsiębiorczość i Zarządzanie, tom XV, Zeszyt 8, Część III, Wydawnictwo Społecznej Akademii Nauk, Łódź, s. 75-89.

Szafrański M. (2015a), Praktyki zawodowe – narzędzie obniżania kosztów w przedsiębiorstwach, Przegląd Organizacji nr 1/2015, s. 29-35.

Szafrański M. (2015b), Acceleration of educating as an external factor supporting preventive and improving actions in businesses, in: Procedia Manufacturing; 6th International Conference on Applied Human Factors and Ergonomics and the Affiliated Conferences, AHFE 2015, ed. T. Ahram, W. Karwowski, D. Schmorrow, vol 3/2015, s. 4948-4955.

Szafrański M. (2017a), Problem of language used to described competences in the management of acceleration in the creation of knowledge resources in businesses, Procedia Engineering, No 182/2017, pp. 679 – 686.

Szafrański M. (2017b), Models of businesses’ support for technical knowledge development in Wielkopolska Region – a qualitology approach, in: Conference Proceedings, Engines of Urban and Regional Development, 6th  Central European Conference in Regional Science, Slovakia 2017.

Szafrański M., Bogurska-Matys K., Goliński M. (2017), Problems in communication between businesses and technical education system, Management and Production Engineering Review, Volume 8, Number 2/2017, pp. 9-18.

Szafrański M., Goliński M. (2010), Interactive laboratory of technical knowledge acceleration in program of acceleration of knowledge of technology, mathematics and natural science in Poland, Publishing House of Poznan University of Technology, Poznan.

Szafrański M., Goliński M. (2015a), Monitoring demand for Professional skills in SMEs of the Wielkopolska Region, W: Management, leadership and strategy for SME’s competitiveness, Godolo: Szent Istvan University Publishing House. publikacja elektroniczna.

Szafrański M., Goliński M. (2015b), System for Professionals – monitoring employers’ demands for key competences in Wielkopolska, W: Recent Advences in Computer Science; Procedings of the 19th International Conference on Computers; 19th International Conference on Circuits, Systems, Communications and Computers, Zakhyntos, Greece 2015, pp. 184-199.

Szafrański M., Goliński M., Graczyk M., Prussak W., Skawiński T., Technological and organizational determinants of information management in the urban space (based on scientific research) (2012), Proceedings of the 6th International Conference on Ubiquitous Information Management and Communication, ICUIMC’12ACM, February 20–22, Kuala Lumpur, Malaysia.

Szafrański M., Goliński M.,  Graczyk-Kucharska M., Spychała M., Doskonalenie kodu kompetencji zawodowych w przedsiębiorstwach – case study, Przegląd Organizacji 3/2017, s. 54-59.

Szafrański M., Goliński M., Jarmuszkiewicz A. (2009), Technical knowledge accelerator: mobile laboratory of technical, mathematical and natural science knowledge-innovation in popularizing technology, mathematics and natural sciences, in: Foundations of Control and Management Sciences, Poznan University of Technology, No. 13, Poznań, s. 75-89.

Szafrański M., Grupka K., Goliński M. (2008), Program akceleracji wiedzy technicznej i matematyczno-przyrodniczej w Polsce, Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań.

The acceleration of development of transversal competences (2017), M. Szafranski, M. Golinski, H. Simi (editors), Centria University of Applied Sciences,  Kokkola.

Wielkopolski system monitorowania i prognozowania w zakresie kształcenia zawodowego (2011), M. Szafrański (red.), Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań.